عروسک و تقویت مسئولیت پذیری کودک
عروسک یکی از محبوب‌ترین وسایل بازی برای کودکان است. ظاهر زیبا و جذاب عروسک باعث می‌شود کودکان به‌سرعت جذب شوند و با آن بازی کنند. بازی‌کردن تنها برای پر کردن اوقات فراغت نیست و همزمان باعث رشد اجتماعی کودک می‌شود. یکی از موضوع‌هایی که شاید کمتر به آن توجه شده باشد تقویت مسئولیت‌پذیری در کودک است که می‌توان با عروسک این حس را تقویت کرد. اگر می‌خواهید بیشتر درباره این موضوع بدانید ادامه مطلب را دنبال کنید.
اهمیت و نقش عروسک
تقریباً تمام متخصصان و کارشناسان بر اهمیت بازی برای رشد شخصیت کودک اتفاق‌نظر دارند. بازی راهی برای کودکان است تا با آن مهارت‌های ذهنی و جسمی خود را افزایش دهند. برای مثال کودکان می‌توانند روابط اجتماعی، استفاده از دست، حرف‌زدن و مهارت‌های بسیار دیگری را با بازی‌کردن تقویت کنند.
عروسک از گذشته‌های دور یکی از وسایل بازی کودکان بوده و محدود به جنسیت خاص نمی‌شود.
قیمت عروسک پولیشی مناسب است و آن ها مزیت‌های زیادی برای رشد و تربیت کودک دارد و به دلیل ماهیتی که دارد، یک اسباب‌بازی خاص محسوب می‌شود. عروسک در شکل انسان یا حیوانات ساخته می‌شود و به همین دلیل جایگاه ویژه‌ای در بین اسباب‌بازی‌ها دارد. برای مثال کودکان با مراقبت از عروسک همدلی و نقش پدری یا مادری را آموزش می‌بینند.
تقویت مسئولیت‌پذیری در کودک
همانطور که اشاره شد، عروسک می‌تواند جایگاه ویژه‌ای برای تقویت مسئولیت‌پذیری در کودک داشته باشد. عروسک از جنبه‌های مختلف می‌تواند باعث تقویت این حس شود که موارد زیر نمونه‌ای از آن هستند:
• ایجاد حس سرپرستی
• افزایش اعتمادبه‌نفس
• افزایش قدرت تصمیم‌گیری
• تقویت حس تعلق
هرکدام از این موارد به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم حس مسئولیت‌پذیری را تقویت می‌کند. در ادامه هرکدام به‌صورت مجزا بررسی شده‌اند.
عروسک و ایجاد حس سرپرستی
عروسک‌ها به دلیل ویژگی‌هایی که دارد باعث افزایش حس سرپرستی در کودک می‌شود. مهم‌ترین ویژگی‌ها شامل موارد زیر است:
• ظاهر کودکانه
• جنس لطیف
• ابعاد کوچک‌تر از کودک
ویژگی‌های بالا باعث می‌شود کودک عروسک را موجودی بداند که به حمایت نیاز دارد. به همین دلیل تلاش می‌کند تا از او حمایت کند و به این ترتیب اولین مراحل توسعه حس مسئولیت‌پذیری شکل می‌گیرد. چه عروسک به شکل انسان و چه به شکل حیوانات و شکل‌های دیگر باشد معمولاً تفاوتی وجود ندارد و کودک تلاش می‌کند حس همدلی و محبت خود را به عروسک منتقل کند.
اگر کودک را در حالی می‌بینید که با عروسک خود حرف می‌زند یا برای او اسم انتخاب کرده به معنی این است که با عروسک ارتباط برقرار کرده است. در نتیجه حس همدلی و سرپرستی او بیشتر از قبل تقویت می‌شود زیرا ارتباط عمیق‌تری برقرار شده است.
افزایش اعتمادبه‌نفس و تقویت مسئولیت‌پذیری در کودک
ممکن است در ابتدا برای شما سؤال باشد که چطور این مورد می‌تواند باعث تقویت مسئولیت‌پذیری در کودک شود. رابطه بین مسئولیت‌پذیری و اعتمادبه‌نفس دوطرفه است یعنی هر دو باعث افزایش یکدیگر می‌شوند. مسئولیت‌پذیری کلید ورود به دنیای واقعی است و بدون آن نمی‌توان با دیگران ارتباط برقرار کرد یا زندگی سالمی در جامعه داشت. به همین دلیل عواملی که با افزایش این حس می‌شوند مهم هستند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها اعتمادبه‌نفس است.
طبیعی است که بدون اعتمادبه‌نفس نمی‌توان شخصیت مسئولیت‌پذیر داشت و این جا است که نقش عروسک اهمیت پیدا می‌کند. زمانی که کودک بتواند با عروسک ارتباط برقرار کند، برای حل مشکلات فرضی او اقدام کند یا به عروسک خود غذا بدهد به معنی این است که حس اعتمادبه‌نفس دارد و خودش را حل‌کننده مشکل یک نفر دیگر می‌داند.
در نتیجه همانطور که گفته شد این حس اعتمادبه‌نفس باعث می‌شود کودک خود را سرپرست بهتر و مسئولیت‌پذیرتر بداند. شانه زدن موهای عروسک، فرستادن آن‌ها به مدرسه و ... همگی نمونه‌هایی از این مورد هستند.
عروسک و افزایش قدرت تصمیم‌گیری
تصمیم‌گیری یکی از نشانه‌های داشتن حس مسئولیت‌پذیری است. نمونه بارز و مشهود این موضوع والدین هستند که برای مسائلی که کودکان نمی‌توانند تصمیم‌گیری می‌کنند. برای مثال انتخاب مدرسه یک مثال بارز است که شاید نظر کودک هم در آن دخیل باشد اما پدر و مادر با بررسی شرایط برای کودک خود طوری تصمیم‌گیری می‌کنند که به نفع او باشد. این تصمیم‌گیری به دلیل حس مسئولیت‌پذیری والدین است که بهترین‌ها را برای کودک خود می‌خواهند.
همین موضوع در رابطه کودک و عروسک هم وجود دارد. قبلاً گفته شد که عروسک می‌توانند نقش هم‌بازی یا حتی فرزند را برای کودک داشته باشد. کودک تلاش می‌کند حس همدلی خود را به عروسک منتقل کند اما این کار بدون تصمیم‌گیری ممکن نیست. برای مثال ساعت غذا دادن به عروسک بر اساس تصمیم کودک است و این تصمیم‌گیری به دلیل حس مسئولیت‌پذیری کودک است.
موضوع به همین‌جا ختم نمی نشود و قطعاً کودک برای بازی‌کردن یا حمایت از عروسک تصمیم‌های زیادی می‌گیرد که همه این تصمیم‌ها به نحوی با تقویت مسئولیت‌پذیری در کودک ارتباط دارد.
عروسک و تقویت حس تعلق
یکی از مزیت‌های بازی با کودک تقویت حس تعلق است به این معنی که کودک عروسک را بخشی از دارایی‌های خود می‌داند. به‌این‌ترتیب از همان سنین کودکی نقش مالکیت در کودک ایجاد می‌شود و کودک می‌فهمد که به‌عنوان یک انسان یا شخصیت مستقل می‌تواند مالک چیزی باشد.
قطعاً وجود چنین حسی علاوه بر تقویت اعتمادبه‌نفس باعث افزایش مسئولیت‌پذیری هم می‌شود زیرا حس تعلق برای کودک مسئولیت‌پذیری می‌سازد. زمانی که عروسک خراب شود کودک به دلیل همین حس مسئولیت‌پذیری تلاش می‌کند مشکل را برطرف کند که مثال مشخصی از این حس است.
رشد روانی و تقویت مسئولیت‌پذیری در کودک
نقش عروسک در تقویت روانی کودک مشخص است. عروسک ذهن را از چندین جهت درگیر می‌کند و باعث رشد ذهنی می‌شود که در ابتدا به تعدادی از آن‌ها اشاره شد. داشتن ذهن قوی باعث می‌شود که کودک در نقش‌های اجتماعی خود عملکرد بهتری داشته باشد که یکی از آن‌ها مسئولیت‌پذیری است.
برای اینکه با ویژگی عروسک ها بیشتر آشنا شوید می‌تونید
روانشناسی عروسک بازی را مطالعه کنید.
نتیجه‌گیری
عروسک از جنبه‌های مختلف باعث رشد ذهنی فرزندان شما می‌شود که یکی از مهم‌ترین مثال‌های این موضوع تقویت مسئولیت‌پذیری در کودک است. وجود یک عروسک در نقش هم‌بازی، فرزند یا حتی دوست باعث می‌شود کودک مهارت‌های مختلف خود را تقویت کند. این مهارت‌ها مستقیم یا غیرمستقیم باعث رشد حس مسئولیت‌پذیری می‌شوند که نشان‌دهنده تأثیر عروسک است.
